З 20 па 26 красавіка 2020 года па ініцыятыве Сусветнай арганізацыі аховы здароўя ў краінах Еўрапейскага рэгіёну, у тым ліку ў Рэспубліцы Беларусь праводзіцца Еўрапейскi тыдзень імунізацыі - мерапрыемства, накіраванае на інфармаванне насельніцтва аб карысці прафілактычных прышчэпак.
Інфармацыя аб імунапрафілактыкі і прафілактычных прышчэпках
Правы грамадзян Рэспублікі Беларусь у галіне аховы здароўя па прафілактыцы інфекцыйных захворванняў.
Права на ахову здароўя рэгламентуецца Канстытуцыяй Рэспублікі Беларусь, арт.45 «Грамадзянам Рэспублiкi Беларусь гарантуецца права на ахову здароўя, уключаючы бясплатнае лячэнне ў дзяржаўных установах аховы здароўя. Дзяржава стварае ўмовы даступнага для ўсіх грамадзян медыцынскага абслугоўвання ».
Кожны грамадзянін Рэспублікі Беларусь абавязаны турбавацца аб захаванні свайго здароўя. Дзяржава дае кожнаму магчымасць абараніць сябе ад заражэння інфекцыйнымі захворваннямі.
Вакцыны - маюць у нашай краіне статус лекавых сродкаў (Закон «Аб Лекавых сродках»), прызначаных для прафілактыкі інфекцыйных захворванняў і ставяцца да групы імунабіялагічных лекавых сродкаў (далей - ИЛС). Кожная партыя вакцыны, якая паступае ў краіну, праходзіць дбайную праверку якасці.
Вакцыны - гэта ИЛС, прызначаныя для правядзення прафілактыкі інфекцыйных захворванняў у здаровых людзей, таму і патрабаванні да іх якасці жорсткія, якія адпавядаюць міжнародным стандартам бяспекі.
У краіне функцыянуе сістэма нагляду за рэгістрацыяй пабочных рэакцый пасля ўжывання вакцын, якая прадугледжвае ўлік і расследаванне сур'ёзных пабочных рэакцый. Для прадухілення ўзнікнення пабочных рэакцый праводзіцца комплекс мерапрыемстваў, накіраваных на выключэнне верагоднасці неналежнага выкарыстання вакцын. Гэтая сістэма ўключае наступныя компонеты:
1. Вакцыны, якія прымяняюцца для імунізацыі насельніцтва - на тэрыторыі Рэспублікі Беларусь выкарыстоўваюцца толькі зарэгістраваныя і / або дазволеныя да прымянення ва ўстаноўленым парадку ИЛС.
2. Парадак прызначэння ИЛС, правядзення прафілактычных прышчэпак і назіранні за пацыентам пасля іх правядзення.
Прафілактычныя прышчэпкі - увядзенне ў арганізм пацыента ИЛС для стварэння спецыфічнай неўспрымальнасці да інфекцыйных захворванняў.
Прафілактычныя прышчэпкі прызначае лекар-адмысловец: урач-тэрапеўт, урач агульнай практыкі, урач-педыятр пры звароце пацыентаў за аказаннем медыцынскай дапамогі з улікам паказанняў і супрацьпаказанняў да iх правядзення, у строгай адпаведнасці з інструкцыяй, якая прыкладаецца да ИЛС. У дзіцячым узросце праводзяцца прышчэпкі супраць: гепатыту B, сухотаў, дыфтэрыі, слупняка, коклюшу, поліяміеліту, пнеўмакокавай і гемафільнай інфекцый, адзёру, краснухі, эпідэмічнага паратыту. Дарослым у абавязковым парадку неабходна паўторнае ўвядзенне вакцын супраць дыфтэрыі і слупняка. Акрамя таго некаторыя катэгорыі грамадзян маюць права на бясплатную вакцынацыю супраць віруснага гепатыту B, грыпу.
Звесткі аб прафілактычных прышчэпках ўносяцца ў медыцынскую дакументацыю. Ўдакладніць звесткі пра прышчэпачны статусе можна ў тэрытарыяльнай арганізацыі аховы здароўя па месцы жыхарства.
Пры звароце па медыцынскую дапамогу ў тэрытарыяльную арганізацыю аховы здароўя пацыент мае права ўдакладніць свой прышчэпачны статус і ўдакладніць неабходнасць правядзення прафілактычных прышчэпак у адпаведнасці з узростам.
Вакцынацыя насельніцтва Рэспублікі Беларусь ажыццяўляецца ў рамках аказання медыцынскай дапамогі грамадзянам. Паслуга «вакцынацыя» уваходзіць у стандарт аказання медыцынскай амбулаторна-паліклінічнай дапамогі насельніцтву і ажыццяўляецца бясплатна ў адпаведнасці з Нацыянальным календаром прафілактычных прышчэпак (далей - Нацыянальны каляндар).
3. Нацыянальны каляндар прафілактычных прышчэпак (далей - Нацыянальны каляндар) уключае 12 інфекцый: гемафільнай інфекцыя, гепатыт B, дыфтэрыя, коклюш, адзёр, краснуха, поліяміэліт, слупняк, сухоты, эпідэмічны паратыт - усім асобам у паказаным узросце, а таксама грып, пнеўмакокавай інфекцыя - кантынгент рызыкі. У Рэспубліцы Беларусь рэгламентавана правядзенне прафілактычных прышчэпак па эпідэмічных паказаннях супраць 18 інфекцый.
4. Фінансаванне. У Рэспубліцы Беларусь правядзенне імунізацыі ў рамках Нацыянальнага календара цалкам фінансуецца дзяржавай. Акрамя таго, бясплатна праводзяцца прафілактычныя прышчэпкі па эпідэмічных паказчыках для «груп рызыкі» (супраць шаленства, супраць адзёру ў агменях інфекцыі, супраць жоўтай ліхаманкі, супраць гепатыту У для медработнікаў, супраць грыпу і інш.). Па жаданні грамадзян вакцынацыю супраць інфекцый, якія не ўваходзяць у Нацыянальны каляндар, можна правесці за кошт уласных сродкаў грамадзян у арганізацыях аховы здароўя.
5. Згода і адмова ад прафілактычных прышчэпак.
У адпаведнасці са ст.44 Закона РБ «Аб ахове здароўя» згоду на імунізацыю (як простае медыцынскае ўмяшанне) даецца пацыентам або ў адносінах да непаўналетніх - адным з бацькоў, усынавiцеляў, апекуноў, папячыцеляў (далей - законныя прадстаўнікі) вусна, а медыцынскім работнікам робіцца адзнака у медыцынскай дакументацыі пацыента.
Разам з тым, у адпаведнасці са арт.45 Закона РБ «Аб ахове здароўя» пацыент або яго законны прадстаўнік мае права адмовіцца ад правядзення прышчэпкі. У гэтым выпадку лечыць лекарам у даступнай форме растлумачваюцца магчымыя наступствы адмовы, адмова афармляецца запiсам у медыцынскай дакументацыі пацыента, падпісваецца які лечыць лекарам і пацыентам, якому павінны быць растлумачаны магчымыя наступствы адмовы.
Калі ўсё ж у Вас узнікаюць сумненні ў неабходнасці правядзення прафілактычных прышчэпак, не спяшаецеся афармляць адмову. Не забывайце, што менавіта Вы несяце адказнасць за сваё здароўе і здароўе Вашага дзіцяці.
Па дадзеных СААЗ:
- кожны год у свеце імунізацыя дазваляе прадухіляць ад 2 да 3 мільёнаў выпадкаў смерці ад дыфтэрыі, слупняка, коклюшу, грыпу і адзёру;
- у 2018 годзе было вакцынаваны 116,3 мільёна (прыкладна 86%) дзяцей малодшай аднаго года, што стала беспрэцэдэнтным паказчыкам за ўсю гісторыю;
- з 2002 года Еўрапейскі рэгіён СААЗ сертыфікаваны як вольны ад поліяміеліту, а колькасць выпадкаў адру знізілася на 80%.
Асноўныя факты аб імунізацыі.
1. Імунізацыя ратуе жыцця людзей.
Планавая імунізацыя супраць такіх хвароб, як поліяміэліт, слупняк, дыфтэрыя, коклюш, грып і адзёр штогод ратуе жыцця ад 2 да 3 мільёнаў чалавек ва ўсім свеце. Акрамя таго, яна прадухіляе мільёны людзей ад цяжкіх пакут, звязаных з знясільваючымі хваробамі і пажыццёвай інваліднасцю.
Вакцыны здольныя не толькі ратаваць, але і ператвараць жыццё людзей, падаючы дзецям магчымасці для здаровага развіцця, наведвання школ і паляпшэння іх жыццёвых перспектыў.
З дапамогай вакцын можна абмежаваць распаўсюд ўстойлівасці да антыбіётыкаў. Глабальны рост захворвання, выкліканы бактэрыямі з устойлівасцю да лекавых сродкаў у выніку празмернага выкарыстання антыбіётыкаў і злоўжывання імі, з'яўляецца сур'ёзнай праблемай аховы здароўя. Імунізацыя з'яўляецца вельмі дзейсным спосабам спыніць інфікаванне насельніцтва і, тым самым, выключыць патрэба ў антыбіётыкі. Павышэнне эфектыўнасці вакцынацыі і распрацоўка новых вакцын з'яўляюцца неад'емнай часткай барацьбы з устойлівасцю да антыбіётыкаў і скарачэння колькасці папераджальнай захворванняў і выпадкаў смерці.
2. Ўспышкі інфекцыйных захворванняў ствараюць пастаянную сур'ёзную пагрозу, працягваюць забіраць жыцці людзей, многіх пакідаюць інвалідамі.
Вакцынацыя дазваляе прадухіляць пакуты, інваліднасць і смерць ад хвароб, папераджальнай з дапамогай вакцын. Разам з тым, як гэта ні парадаксальна, але той факт, што дзякуючы эфектыўным праграмам вакцынацыі многія інфекцыйныя хваробы сталі рэдкімі або практычна зусім зніклі, можа спрыяць распаўсюджванню сярод бацькоў думкі пра тое, што імунізацыя больш не з'яўляецца неабходнай, што яна больш небяспечная, чым сама хвароба. Гэтыя памылковыя ўяўленні прывялі да значнага зніжэння узроўняў ахопу і вяртанню такіх хвароб, як дыфтэрыя, адзёр, коклюш, поліяміэліт. Ўспышкі хвароб закранаюць кожнага чалавека.
Адзёр
Па дадзеных СААЗ у краінах Еўрапейскага рэгіёну (53 краіны) у 2019 г. ліпень зарэгістравана 104 392 выпадкі захворвання на адзёр. Асноўная доля захворванняў на адзёр, як і у 2018 г., належыць Украіне, дзе ў 2019г. адзёр перахварэла больш за 57 тысяч чалавек (55% ад агульнай колькасці выпадкаў, зарэгістраваных у Еўрапейскім рэгіёне СААЗ). Напружаная сітуацыя адзначалася ў Казахстане (13 326 выпадкаў), Расійскай Федэрацыі (4 154), Грузіі (3 920), Турцыі (2 890), Францыі (2 637), Кыргызстане (2 303), Паўночнай Македоніі (1 884), Румыніі (1 709), Італіі (1 620), Босніі і Герцагавіне (1 401), Польшчы (1 367), Балгарыі (1 247), Ізраілі (1 028).
Па выніках заключэння Еўрапейскай рэгіянальнай камісіі па верыфікацыі элімінацыі адзёру з 2012 г. Рэспублiка Беларусь аднесеная да групы краін, дзе дадзеная інфекцыя элімінаваны.
У 2019 г. у 7-мі рэгіёнах Рэспублікі Беларусь зарэгістраваны 201 выпадак адзёру, з іх больш за 71% у дарослых. У пераважнай большасці - гэта завозные выпадкі (большасць з Украіны) і выпадкі ў кантактных з хворымі асобамі. Больш за 56% тых, хто захварэў на адзёр асоб былі ня прышчэплены (у тым ліку з прычыны адмовы ад вакцынацыі) ці не цалкам прышчэплены супраць адзёру. Распаўсюджванне захворвання было папярэджана дзякуючы падтрыманню высокага ўзроўню ахопу прафілактычнымі прышчэпкамі супраць адзёру насельніцтва, а таксама своечасова і ў поўным аб'ёме праведзеным санітарна-супрацьэпідэмічнага мерапрыемствам.
Поліяміэліт
Сітуацыя па поліяміеліту ў свеце у 2019 г. заставалася досыць стабільнай. За апошнія гады ў свеце зменшылася колькасць зарэгістраваных выпадкаў паралітычнага поліяміеліту: з 359 выпадкаў ў 2014 г. да 33 выпадкаў у 2018 г., аднак, у 2019 г. зарэгістравана павелічэнне колькасці выпадкаў (156 выпадкаў).
За 2019 г. усе выпадкі паралітычнага поліяміеліту былі зарэгістраваныя ў двух эндэмічных краінах: Афганістан (28 выпадкаў) і Пакістан (128 выпадкаў). Таксама эндэмічных па поліяміеліту застаецца Нігерыя, дзе выпадкаў паралітычнага поліяміеліту ў 2017-2019 гг. не зарэгістравана.
З 2002 года Рэспубліка Беларусь уваходзіць у спіс краін свабодных ад поліяміеліту.
За 2019 г. рэкамендаваны паказчык рэгістрацыі выпадкаў неполиомиелитных ОВП (не менш за 1 на 100 тысяч дзяцей да 15 гадоў) дасягнуты ва ўсіх рэгіёнах рэспублікі і склаў ад 1,7 да 4,7 на 100 тысяч ўзроставага кантынгенту.
Вострыя рэспіраторныя інфекцыі, грып
Вострыя рэспіраторныя інфекцыі (далей - ВРІ) і грып, застаюцца адной з самых актуальных медыцынскіх і сацыяльна-эканамічных праблем. У структуры штогод рэгіструюцца ў Рэспубліцы Беларусь інфекцыйных захворванняў (3,3-3,5 мільёнаў выпадкаў) на долю ВРІ і грыпу прыпадае каля 97%.
Мінулы сезон захворвання на ВРІ і грыпу 2018/2019 гг. характарызаваўся умераным эпідэмічным уздымам захворвання.
Для забеспячэння эпідэміялагічнага дабрабыту ў кастрычніку-снежні 2019 г. праведзена кампанія вакцынацыі насельніцтва супраць грыпу, па выніках якой спецыфічную абарону ад грыпу атрымала 41,03% насельніцтва Рэспублікі Беларусь (больш за 3,8 мільёнаў чалавек), у тым ліку:
- за кошт сродкаў рэспубліканскага і мясцовых бюджэтаў вакцынаваны 33% насельніцтва;
- за кошт сродкаў прадпрыемстваў, арганізацый і асабістых сродкаў грамадзян 8,03% насельніцтва.
Выкананая задача па забеспячэнні не менш за 75% ахопу прафілактычнымі прышчэпкамі насельніцтва з групы падвышанай рызыкі заражэння на грып (прышчэплена 75,9% ад колькасці дадзенага кантынгенту) і высокай рызыкі заражэння на грып, уключаючы медыцынскіх работнікаў (88,3%), асоб з устаноў з кругласутачным знаходжаннем дзяцей і дарослых (81,7%), работнікаў службаў па забеспячэнню жыццядзейнасці і бяспекі дзяржавы (81,7%).
Ахоп прафілактычнымі прышчэпкамі супраць грыпу арганізаваных калектываў дзяцей і моладзі, работнікаў сферы бытавога абслугоўвання, устаноў адукацыі, гандлю і грамадскага харчавання, транспартных арганізацый, работнікаў птушкагадоўчых прадпрыемстваў і вірусалагічных лабараторый, якія займаюцца дыягностыкай грыпу, перавысіў 50%.
Аналіз дадзеных аб захворвання на грып сярод прышчэплена і непрышчэпленых насельніцтва ў эпідэмічны перыяд актыўнасці рэспіраторных вірусаў у 2019 г. паказалі высокую эфектыўнасць мерапрыемстваў, накіраваных на прафілактыку і зніжэнне захворвання сярод насельніцтва.
Клопат пра здароўе грамадзян - гэта не толькі абавязак дзяржавы, але і ў першую чаргу кіраўнікоў прадпрыемстваў і саміх грамадзян, якія таксама павінны быць зацікаўлены ў прадухіленні грыпу метадамі, пацвердзіла сваю эфектыўнасць і бяспека.
3. Хваробы, папярэджваюць вакцынацыяй, можна перамагчы і ліквідаваць.
Пры стабільным і высокім узроўні ахопу вакцынацыяй паказчыкі захворвання зніжаюцца, і хваробы могуць быць нават цалкам ліквідаваны. Натуральная воспа, ад якой штогод гінула 5 мільёнаў чалавек ва ўсім свеце. Апошні выпадак воспы быў зарэгістраваны 25 кастрычніка ў 1977 г. у Самалі, а ў 1980 г. на XXXIII сесіі Асамблеі СААЗ было афіцыйна абвешчана аб ліквідацыі натуральнай воспы ва ўсім свеце. І сёння аб гэтай хваробы ўжо амаль усе забыліся.
У XIX стагоддзі і першай палове ХХ стагоддзя эпідэміі поліяміеліту лютавалі ў Еўропе і ЗША. За адзін толькі 1916 год поліяміэліт у ЗША заразіліся 27 тысяч чалавек. Пасля шырокага прымянення полиомиелитной вакцыны ў многіх прамыслова развітых краінах захворванне рэзка скарацілася. У 2002 годзе СААЗ абвясціла Еўрапейскі рэгіён свабодным ад поліяміэліту, і задача поўнай ліквідацыі поліяміэліту ва ўсім свеце ў цяперашні час блізкая да дасягнення.
Дзякуючы імунізацыі амаль ліквідаваныя эпідэміі менінгіту А ў Афрыцы. Менінгіт А - інфекцыя, якая можа выклікаць цяжкую паразу мозгу і нярэдка заканчваецца смяротным зыходам. З тых часоў, як у снежні 2010 г. у Афрыцы пачатку прымяняцца вакцына супраць менінгіту А, масавыя кампаніі вакцынацыі дазволілі паставіць пад кантроль і практычна элімінаваны захворванне смяротна небяспечным менінгітам А ў 26 афрыканскіх краінах так званага «менингитного паясы". У цяперашні час вакцына ўкараняецца ў нацыянальныя праграмы планавай імунізацыі.
4. Імунізацыя з'яўляецца эфектыўнай мерай з пункту гледжання выдаткаў і выніковым у эканамічным плане прафілактычным мерапрыемствам.
Імунізацыя, несумненна, з'яўляецца адной з найбольш эфектыўных і эканамічна мэтазгодных мер медыцынскага ўмяшання, якія існуюць у цяперашні час. Яна з'яўляецца адной з нямногіх мер, якія патрабуюць невялікіх выдаткаў, але якія забяспечваюць атрыманне значных станоўчых вынікаў для здароўя і дабрабыту ўсяго насельніцтва. Штогод імунізацыя ратуе мільёны жыццяў, прадухіляючы выпадкі смерці і інваліднасці, звязаныя з інфекцыйнымі захворваннямі, хоць выдаткі на яе нашмат ніжэй, чым кошт лячэння.
Акрамя таго, імунізацыя павялічвае чаканую працягласць жыцця і тэмп эканамічнага развіцця: кожны даляр, укладзены ў імунізацыю, вяртаецца прыкладна 16-18 далярамі ў выглядзе эканоміі на медыцынскім абслугоўванні і ў выглядзе павышэння прадукцыйнасці эканомікі.
Паводле дадзеных спецыялістаў Цэнтра па кантролі за інфекцыйнымі хваробамі (Атланта, ЗША), кожны даляр, укладзены ў вакцынацыю супраць адру, эканоміць каля $ 11,9 ў якасці прамых выдаткаў на аказанне медыцынскай дапамогі. Паводле ацэнак, праведзеным у ходзе аналізу выдаткаў, звязаных з успышкай адру ў Заходняй Еўропе ў 2002-2003 гг., Прамыя выдаткі склалі 9,9-12,4 мільёнаў еўра, што роўна суме, неабходнай для вакцынацыі 1 358 100 дзетак двума дозамі вакцыны пры ўзроўні ахопу 95%.
Зварот інвестыцый пры імунізацыі супраць поліяміеліту роўны $ 10,3 на кожную дозу, пры прышчэпках супраць краснухі - $ 7,7, супраць паратыту - $ 6,7, супраць коклюшу $ 2,1-3,1, інфекцыі, выкліканай гемафільнай палачкай $ 3,8.
$ 313 млн было затрачана на ліквідацыю воспы, велічыня прадухіленага ўрону штогод складае $ 1-2 млрд. Ніводная галіна народнай гаспадаркі не дае такі ўражлівай аддачы. Усе выдаткі на мерапрыемствы, праведзеныя пад эгідай СААЗ па ліквідацыі воспы, акупіліся на працягу аднаго месяца пасля абвяшчэння яе ліквідацыі.
Паколькі імунізацыя спрыяе папярэджанню захворванняў, яна забяспечвае значную, хоць і не паддаецца ацэнцы, эканомію сродкаў у дачыненні да прадукцыйнасці працы, працаздольнасці і доступу да адукацыі, а таксама зніжэння выдаткаў на лячэнне хвароб, якія паддаюцца папярэджанні.
5. Поспехі і дасягненні імунапрафілактыкі ў ХХ-XXI стст.
Дзякуючы паспяхова праводзяцца праграмах імунізацыі, у нашай краіне захоўваецца стабільная сітуацыя па шэрагу інфекцый, якія кіруюцца і папярэджвае сродкамі спецыфічнай прафілактыкі:
| Інфекцыя | Год пачатку правядзення масавай імунізацыі | Лік захворванняў у довакцинальном перыядзе | Колькасць выпадкаў за 2019 год у Рэспубліцы Беларусь |
|
Натуральная воспа |
1798/1918 |
102 000 |
ліквідаваная |
| Поліяміэліт |
1959 |
1 000 |
элімінаваны |
| Адзёр |
1967 |
58 620 (1966 г.) |
201 |
| Дыфтэрыя |
1957 |
11 367 (1956 г.) |
0 |
| Слупняк |
1957 |
67 (1955 г.) |
0 |
|
Краснуха |
1967/1995 |
65 562 (1994 г.) |
0 |
| Сухоты |
1963 |
11 187 |
1 718 |
|
Коклюш |
1957 |
17 880 |
776 |
| Эпідэмічны паратыт |
1963/1974 |
32 526 (1973 г.) |
8 |
| Вірусны гепатыт В (вострая форма) |
1996 |
1 687 |
66 |
Інфармацыя для насельніцтва
Адзёр
Адзёр - гэта вельмі заразная хвароба, якую выклікае вірус, які распаўсюджваецца з дапамогай кашлю і чхання пры цесным або непасрэдным кантакце з інфіцыраванымі вылучэннямі з насаглоткі хворага. Хворы можа распаўсюджваць вірус, пачынаючы з чацвёртага дня да з'яўлення сыпу і на працягу чатырох дзён з моманту яе з'яўлення.
Прыкметы і сімптомы:
Раннія прыкметы ўключаюць: высокую тэмпературу, насмарк, кашаль, запалёныя вочы, слёзацёк, дробныя белыя плямкі, якія развіваюцца на першаснай стадыі на ўнутраным боку шчок.
Праз некалькі дзён з'яўляецца сыць звычайна на твары і верхняй частцы шыі. Сып распаўсюджваецца, у рэшце рэшт, дасягаючы рук і ног, трымаецца пяць-шэсць дзён, затым падсыхае.
Самымі сур'ёзнымі ўскладненнямі з'яўляюцца:
- слепата,
- энцэфаліт (інфекцыя, якая выклікае азызласць мозгу),
- вострая дыярэя і наступнае абязводжванне,
- вушныя інфекцыі,
- сур'ёзныя рэспіраторныя інфекцыі, такія як пнеўманія.
У большасці цяжкіх выпадкаў адзёру, ўскладненні могуць прывесці да смяротнага зыходу.
Краснуха
Краснуха - гэта віруснае захворванне, якое перадаецца пры кантакце з хворым на пасродкам кашлю і чхання. Хвароба асабліва заразная ў перыяд наяўнасці сыпу, але можа перадавацца і на працягу 7 дзён да моманту з'яўлення сыпу. Асобы пры адсутнасці сімптомаў, усё роўна могуць распаўсюджваць краснуху.
Прыкметы і сімптомы:
Краснуха можа пачынацца з лёгкай ліхаманкі на працягу 1-2 дзён, хваравітасці і павелічэння лімфатычных вузлоў звычайна з задняга боку шыі і за вушамі. Далей на твары з'яўляецца сып, якая распаўсюджваецца ніжэй. Аднак некаторыя хворыя краснухай не маюць ніякіх сімптомаў.
У дзяцей краснуха звычайна праходзіць у лёгкай форме, хоць у рэдкіх выпадках могуць узнікнуць сур'ёзныя праблемы. Сюды ўваходзяць менінгіт і крывацёку. Краснуха асабліва небяспечная для плёну, калі захворвае жанчына ў перыяд цяжарнасці. Сіндром прыроджанай краснухі можа стаць прычынай выкідка або прыроджаных дэфектаў развіцця, такіх як глухата, адставанне ў псіхічным развіцці і развіцці такіх органаў, як сэрца.
Эпідэмічны паратыт
Эпідэмічны паратыт (свінка) перадаецца пры ўдыханні віруса, які выдаткоўваецца ў паветра пры кашлю або чханні захварэлым. Вірус можа перадавацца таксама праз сліну. Паратыт можа распаўсюджвацца да з'яўлення клінічных сімптомаў і на працягу пяці дзён пасля.
Прыкметы і сімптомы:
Звычайныя сімптомы паратыту ўключаюць: тэмпературу, страту апетыту, стамляльнасць, цягліцавыя болю, галаўны боль, за якімі варта павелічэнне калявушной сліннай залозы або падсківічнай залоз. У некаторых хвароба, працякае бессімптомна.
У большасці дзяцей паратыт працякае ў лёгкай форме, аднак захворванне можа стаць прычынай сур'ёзных праблем, такіх як менінгіт і глухата. У рэдкіх выпадках паратыт можа прывесці да смяротнага зыходу.
Поліяміэліт
Прычынай поліяміеліту з'яўляецца вірус, які дзівіць нервовую сістэму. Вірус трапляе ў арганізм праз рот і размножваецца ў кішэчніку. Перадаецца фекальна-аральным шляхам. Крыніцай інфекцыі часцей за ўсё становіцца ежа ці пітная вада. Якія спрыяюць фактары: невыкананне правілаў асабістай гігіены, дрэнныя санітарныя ўмовы або недастатковы кантроль за сцёкавымі водамі. Вірус поліяміеліту таксама распаўсюджваецца пры кашлі і чханні.
Прыкметы і сімптомы:
Сімптомы на пачатковай стадыі ўключаюць:
- тэмпературу,
- стамляльнасць,
- галаўны боль,
- ваніты,
- рыгіднасць шыі і боль у канечнасцях.
Поліяміэліт, у асноўным, дзівіць дзяцей, але можа таксама прывесці да паралічу ў падлеткаў і дарослых, якія не валодаюць імунітэтам.
Поліяміэліт можа выклікаць поўны параліч на працягу некалькіх гадзін, так як хвароба дзівіць спінны і / або галаўны мозг. Такі параліч можа быць незваротным. У выпадку паралічу можа ўзнікнуць нерухомасць дыхальных цягліц, што прыводзіць да смерці. Спецыфічнага лячэння супраць поліяміеліту не існуе.
Дыфтэрыя
Дыфтэрыя - вострая інфекцыйная хвароба, якая ўзнікае ў выніку трапляння ў арганізм CorynebacteriumЯ diphtheria і вылучэнні дифтерийного таксіну, якая характарызуецца вострым запаленнем верхніх дыхальных шляхоў, пераважна ротоглотки (прыкладна 90% выпадкаў), носа. Магчыма параза скуры ў месцах яе пашкоджанні, вока ці палавых органаў.
Характэрнай асаблівасцю захворвання з'яўляецца магчымасць фарміравання так званага носьбіцтва ўзбуджальніка дыфтэрыі, калі сімптаматыка адсутнічае або мінімальная і практычна не дастаўляе праблем чалавеку.
Перадаецца ўзбуджальнік інфекцыі ад чалавека да чалавека паветрана-кропельным шляхам пры чханні, кашлі, размове. Магчымая перадача ўзбуджальніка кантактна-бытавым шляхам праз прадметы ўжытку і ўзнікненне скурных формаў дыфтэрыі, што часцей адзначаецца ў краінах з гарачым кліматам. Інкубацыйны перыяд дыфтэрыі доўжыцца ад 2 да 10 дзён.
Прыкметы і сімптомы: высокая тэмпература, слабасць, болі ў горле пры глытанні.
Дифтерийный таксін выклікае адукацыю балючых шчыльных плёнак (навала некратызаваных тканін) на задняй сценцы горла і на міндалінах, і робіць цяжкім глытанне і дыханне, прыводзячы да развіцця так званага дифтерийного крупы, акрамя таго, дзівіць нервовую, сардэчна-сасудзістай і вылучальную сістэмы, тым самым прадстаўляючы небяспека для здароўя і жыцця.
Адзіным спосабам лячэння дыфтэрыі, якія дазваляюць дамагчыся выздараўлення і пазбегнуць незваротных наступстваў аж да смяротнага зыходу, з'яўляецца неадкладнае ўвядзенне противодифтерийной сыроваткі. Вакцынацыя супраць дыфтэрыі і нават перанесенае захворванне не прыводзіць да фарміравання ўстойлівага пажыццёвага імунітэту, з часам адбываецца яго згасанне. Таму вакцынацыя супраць дыфтэрыі праводзіцца на працягу ўсяго жыцця чалавека.
Слупняк
Інфекцыйнае захворванне, выкліканае таксігенным бактэрыямі Clostridium tetani, не перадаецца ад чалавека да чалавека.
Важнай асаблівасцю ўзбуджальніка з'яўляецца яго здольнасць ўтвараць спрэчкі, якія могуць захоўваць жыццяздольнасць гадамі. Спрэчкі бактэрыі выяўляюцца ў навакольным асяроддзі - у глебе, на паверхні іржавых інструментаў, у фекаліях жывёл, чалавека.
Спрэчкі ўзбуджальніка слупняка могуць патрапіць у арганізм чалавека праз пашкоджанні на скуры: ранкі, драпіны, раны альбо ўкусы жывёл, пры апёках, абмаражэннях, праз пупочную ранку ў нованароджаных.
Інкубацыйны перыяд слупняка доўжыцца ад 3 да 21 дня пасля інфікавання (у сярэднім, 14 дзён).
Прыкметы і сімптомы:
Хвароба пачынаецца з агульнай слабасці, раздражняльнасці, галаўнога болю, якія цягнуць болі вакол раны, рыгіднасць патылічных цягліц.
Першым і найбольш часта сустракаюцца сімптомам з'яўляецца танічная напруга (тризм) жавальных цягліц з цяжкасцю адчынення рота. Следам за тризмом з'яўляюцца іншыя прыкметы слупняка, якія ўтвараюць класічную трыяду: «сарданічная ўсмешка» з прычыны спазму мімічнай мускулатуры і дисфагия (парушэнне глытання) у выніку скарачэння цягліц глоткі.
Паражэнне мускулатуры ідзе па сыходным тыпу. Пасля курчы ахопліваюць усе цягліцы тулава, ад чаго хворы выгінаецца дугой.
Пры захворванні слупняком патрабуецца неадкладная медыцынская дапамога ва ўмовах бальнічных арганізацый аховы здароўя.
Ад 1 да 8 чалавек з 10 тых, хто захварэў слупняком памірае ад прыпынку дыхання, а ў выпадку выздараўлення працяглы час захоўваюцца парушэнні гаворкі і памяці.
Пасля перанесенага захворвання імунітэт супраць слупняка няўстойлівы і непрацяглы, магчыма паўторнае інфікаванне.
Спосаб спецыфічнай прафілактыкі слупняка толькі адзін - вакцынацыя столбнячная анатаксінамі.
Захворванні, выкліканыя гемафільнай інфекцыяй тыпу b (Hib)
Гемафільнай інфекцыя тыпу b выклікаецца бактэрыяй. Звычайна бактэрыі знаходзяцца ў носоглотке чалавека і не выклікаюць захворванне. Але, пры пэўных умовах, калі бактэрыі трапляюць у лёгкія ці ў кроў, чалавек можа захварэць. Хвароба распаўсюджваецца пры кашлі і чханні ад хворага.
Прыкметы і сімптомы:
Сімптомы захворвання залежаць ад таго, якая частка цела разьбітая. Тэмпература характэрная для ўсіх формаў захворвання:
- менінгіт (запаленне абалонак галаўнога і спіннога мозгу),
- эпиглоттит (ацёк надгортанника на задняй сценкі глоткі),
- пнеўманія (запаленне лёгкіх),
- астэаміэліт (запаленне касцей і суставаў),
- целлюліт (запаленне падскурнай клятчаткі, звычайна на твары).
Захворванне можа развівацца хутка, а менінгіт і эпиглоттит могуць прывесці да смяротнага зыходу. Большасць дзяцей з гэтым захворваннем маюць патрэбу ў шпіталізацыі. Нават пры ўмове лячэння застаецца рызыка смяротнага зыходу або інвалідызацыі.
Пнеўмакокавай інфекцыі
Бактэрыя Streptococcus pneumoniae выклікае пнеўмакокавай захворванне. Захворванне распаўсюджваецца паветрана-кропельным шляхам пры кашлі або чханні ад хворага чалавека або чалавека, які з'яўляецца носьбітам бактэрыі.
Прыкметы і сімптомы:
Існуе шмат відаў пнеўмакокавай інфекцыі, і сімптомы залежаць ад таго, якая сістэма арганізма здзіўленая. Пнеўманія з'яўляецца найбольш распаўсюджанай і цяжкай формай захворвання. Для яе характэрныя наступныя прыкметы: тэмпература, дрыжыкі, кашаль, пачашчанае або абцяжаранае дыханне, боль у грудной клетцы.
Яшчэ адной сур'ёзнай формай захворвання з'яўляецца выкліканы пнеўмакокавай інфекцыяй менінгіт, які ўяўляе сабой паразу абалонак галаўнога і спіннога мозгу. Сімптомамі менінгіту з'яўляюцца: рыгіднасць патылічных цягліц, тэмпература, галаўны боль і рэзь у вачах ад яркага святла. Менінгіт, выкліканы пневмококком, прыводзіць да доўгай страты працаздольнасцi або смерці. Пнеўмакокавай інфекцыі часам цяжка паддаюцца лячэнню, асабліва з-за таго, што некаторыя бактэрыі устойлівыя да антыбіётыкаў.