Пашкоджаннем, ці траўмай, завуць уплыў на арганізм чалавека вонкавага фактару (механічнага, фізічнага, хімічнага, радыеактыўнага, рэнтгенаўскіх праменяў, электрычнасці і інш.), які парушае будынак і цэласць тканін, і нармальная плынь фізіялагічных працэсаў.
У залежнасці ад характару траўмуемай тканіны адрозніваюць скурныя (выцятыя месцы, раны), падскурныя (разрывы звязкаў, пераломы костак і інш.) і пустоцінныя (болькі кровазліцця, параненні грудзей, жывата, суставаў) траўмы.
Траўмы бываюць адкрытыя, з парушэннем цэласці, і зачыненыя, калі змена тканін і органаў адбываецца пры непашкоджанай скуры і слізістай абалонцы.
Траўматызм — сукупнасць пашкоджанняў, што паўсталі ў пэўнай групе насельніцтва за пэўны адрэзак часу. Найвялікі ровень траўматызму адзначаецца ў мужчынаў у веку 20-49 гадоў, а ў кабет – 30-59 гадоў, прытым ува ўсіх узроставых групах гэты паказнік значна вышэй у мужчынаў.
Спрыяюць траўматызму розныя прычыны: прыродныя з'явы (снежныя намеці, галалёдзіца, лістапад); дрэнны стан дарожнага пакрыцця, загрувашчанасць двароў, недастатковая іх асветленасць, якія патрабуюць рамонту сходавыя пралёты; хада ў месцах, непрызначаных для праходу (пусткі, пераход чыгуначных шляхоў у нявызначаным месцы); правядзенне рамонтных прац без дастатковых агароджаў, няспраўнасць электраправодкі і побытавай тэхнікі, невыкананне тэхнікі бяспекі пры выкананні прац у побыце і на вытворчасці; невыкананне Правілаў дарожнага руху як кіроўцамі, гэтак і пешаходамі.
Адрозніваюць траўматызм вытворчы (прамысловы, будаўнічы, сельска-гаспадарчы і інш.) і невытворчы (побытавы, вулічны, спартовы і інш.).
Узрост вытворчага траўматызму ў большасці краін злучаны з развіццём цяжкай прамысловасці. Арганізацыя імпрэз па яго папярэджанні вызначаецца сацыяльнымі і тэхнічнымі фактарамі. Заканадаўча рэгламентаваная планавая прафілактыка вытворчага траўматызму праводзіцца супольна адміністрацыяй прадпрыемстваў, прафзвязамі і медычнымі ўстановамі.
Невытворчы траўматызм павялічваецца перш за ўсё ў звязку з хуткім узростам транспартавага траўматызму, што абумаўляе частасць цяжкіх пашкоджанняў, што прыводзяць да інваліднасці і смяротных вынікаў. Узрост дарожнага траўматызму ў значным адсотку выпадкаў злучаны з пагаршэннем каардынацыі рухаў і запаволеннем рэакцыі на вонкавыя ўплывы з прычыны п'янства, стомы, захворвання.
Узрост побытавага траўматызму, у прыватнасці сярод дзяцей, злучаны з урбанізацыяй, укараненнем у побыт механічных і электрычных прылад. Прафілактычную ролю пры гэтых выглядах пашкоджанняў цацкаюць дасканаленне тэхнікі бяспекі і санітарна-асветная праца.
Па матэрыялах з адкрытых крыніц